PRZYGOTOWANIE DO ROZMOWY
Dowiedz się z kim będziesz rozmawiać – niezależnie czy rozmowa będzie prowadzona przez osobę z agencji rekrutacyjnej czy przez osobę z danej firmy, musisz znać jej nazwisko i stanowisko. Jeśli będzie to pracownik z firmy, warto też wiedzieć czy Twoim rozmówcą będzie osoba z działu personalnego czy też osoba zatrudniona w pionie, w którym ubiegasz się o pracę (np. potencjalny przyszły szef). Będziesz wówczas wiedzieć, jak dokładnie opowiadać o zakresie swoich obowiązków, jak bardzo precyzyjnie wyjaśniać zawiłości techniczne, jak szczegółowych pytań, dotyczących doświadczeń zawodowych, możesz się spodziewać.
Zapoznaj się z firmą potencjalnego pracodawcy – postaraj się zdobyć przynajmniej podstawowe informacje o firmie (wielkość, rodzaj działalności, oferowane produkty lub usługi itp.). Dzięki temu zdobędziesz uznanie potencjalnego pracodawcy i będziesz mógł/mogła zadać trafniejsze, bardziej konkretne pytania dotyczące firmy, pracy i stanowiska.
Przeanalizuj dokładnie swoją drogę zawodową – przypomnij sobie szczegóły dotyczące poszczególnych miejsc pracy, tj. komu podlegałeś/łaś, jaka była struktura organizacyjna tych firm, zakres Twoich obowiązków, najważniejsze zadania, kim zarządzałeś/aś, bądź jakiej wielkości budżetami dysponowałeś/aś. Pomyśl o tym, czego nauczyłeś/łaś się w poprzednich firmach, co było w tej pracy najtrudniejsze itp. Pochwal się sukcesami, ale bądź też przygotowany/a na pytanie o ewentualne błędy i porażki. Pamiętaj, że nie ma ludzi nieomylnych, a my sami uczymy się na własnych błędach. Ważne, żebyś umiał/a podkreślić wyniesioną z tych błędów naukę oraz sposoby ich naprawiania. Swoje słowa zawsze potwierdzaj konkretnymi przykładami, sytuacjami, cyframi. Zwiększa to wiarygodności sprawia, że rozmowa staje się bardziej konkretna.
Przygotuj uzasadnienie chęci zmiany pracy – odnosi się to również do wcześniejszych zmian pracy. Argumenty powinny być jasne i zrozumiałe. Jeśli straciłeś/łaś pracę np. w wyniku restrukturyzacji firmy – powiedz to otwarcie. Ale unikaj mówienia źle o poprzednich pracodawcach, nawet jeśli takimi byli. Przygotuj też argumenty uzasadniające chęć podjęcia pracy w firmie, do której aplikujesz.
Zastanów się nad swoimi silnymi i słabymi stronami – pytania dotyczące tych sfer pojawiają się bardzo często, ale mają też różną formę (np. co chcesz poprawić w zakresie swoich umiejętności zawodowych). Zastanów się nad swoimi predyspozycjami przede wszystkim w aspekcie wymagań stanowiska, na które aplikujesz. Wyeksponuj swoje zalety, powiedz, co pracodawca zyska poprzez zatrudnienie Cię na tym stanowisku. Słabe strony przedstaw tak, aby zabrzmiały jak pozytywne cechy (np. „jestem niecierpliwy/a i zawsze staram się szybko dojść do celu”).
Sprawdź, gdzie znajduje się firma – pozwoli to na zarezerwowanie sobie odpowiedniej ilości czasu na dojazd. Zapisz sobie też numer telefonu do firmy, aby móc uprzedzić o ewentualnym spóźnieniu. I pamiętaj – bądź punktualny/a.
AUTOPREZENTACJA
Pierwsze wrażenie – rozmowa kwalifikacyjna jest sytuacją, w której istotną rolę odgrywa pierwsze wrażenie. Pracodawca ocenia kandydata od pierwszej chwili kontaktu. Psychologowie mówią tutaj
o tzw. „poznaniu na gorąco”, które od zwykłego poznania różni się tym, że jest zabarwione emocjonalnie. Polega ono na wyrobieniu sobie zdania, odbiorze wrażeń korzystnych lub niekorzystnych na temat danej osoby głównie na podstawie wysyłanych przez nią komunikatów niewerbalnych. Zakłada się, że pierwszych kilka sekund (zazwyczaj cztery pierwsze sekundy) może wpływać znacząco na interpretację faktów poznawanych w toku dalszej rozmowy, formułowanie sądów o nowo poznanej osobie. Dlatego podczas poszukiwań pracy warto pamiętać, że rozmowa kwalifikacyjna, to najlepsza szansa na dokonanie pozytywnej autoprezentacji. To, jak człowiek wygląda, sposób jego mówienia, mimika, gesty i zachowanie, świadczą o tym, co potrafi. Udowodniono, że w robieniu kariery wizerunek liczy się 9 razy bardziej niż zdolności.
Wizerunek – na odbiór Twojej osoby składa się to, jak wyglądasz, jak jesteś ubrany, jak się witasz i jak nawiązujesz pierwszy kontakt, czy patrzysz w oczy, zwracając się do kogoś, i jak gestykulujesz w trakcie rozmowy.
Ubiór – świadczy o Twojej kulturze osobistej, a także w pewnym sensie o umiejętnościach dokonywania właściwego wyboru. Chodzi o wyczucie i dopasowanie do charakteru firmy i stanowiska (np. starając się o pracę banku czy w biurze stosowna będzie garsonka, żakiet, marynarka, garnitur, formalne, czyste obuwie). Ubiór powinien być schludny, raczej oficjalny, w neutralnych kolorach, a także staranny, czysty, niewyzywający. Nie zapomnij o odpowiedniej i zadbanej fryzurze. W przypadku Pań – o wyważonym makijażu i delikatnej biżuterii.
Przywitanie – zrób to w sposób sympatyczny, swobodny, profesjonalny. Uścisk dłoni powinien być mocny i zdecydowany (ale bez „miażdżenia” dłoni). Skutecznym sygnałem wyrażającym sympatię jest uśmiech – najprostszy sposób komunikowania naszej gotowości do nawiązania sympatycznego kontaktu.
Kontakt wzrokowy – za pomocą oczu są przekazywane najsilniejsze sygnały niewerbalne. Umiejętne utrzymywanie kontaktu wzrokowego z rozmówcą wpływa na potęgowanie jego życzliwej postawy. Jeżeli podczas spotkania partnerzy spoglądają na siebie w 30 – 60% czasu, świadczy to o wzajemnym zainteresowaniu przedmiotem rozmowy; poniżej 30% – ludzie nie interesują się sobą oraz poruszanym problemem, powyżej 60% – zainteresowani są przede wszystkim sobą. Celem naszego wzroku powinno być pole o średnicy ok. 15 cm dookoła oczu. Nadmiernie długie i intensywne spojrzenie może wywoływać agresję lub irytację. Negatywny odbiór ma także unikanie kontaktu wzrokowego, rozbiegane oczy, które mogą poddawać w wątpliwość wiarygodność przekazywanych informacji.
Gestykulacja – przyjęło się uważać, że gesty wykonywane otwartymi dłońmi pozwalają na zdobycie zaufania rozmówcy i stanowią podkreślenie szczerości zamiarów. Składnikiem przyjaznej postawy, jak również okazania zainteresowania jest nieznaczne pochylenie się do przodu. Powszechnym gestem życzliwości jest też potakiwanie. Natomiast skrzyżowane ręce, postawa odchylona do tyłu, mogą świadczyć o negatywnych odczuciach. Dłonie podpierające głowę, zakrywające usta lub splecione za głową świadczą o znudzeniu rozmówcą. Rozmowa z pracodawcą bywa często powodem napięcia i zdenerwowania, co powoduje nadmierną gestykulację, nerwowe przekładanie nogi na nogę – warto wówczas popracować nad umiejętnością kontroli tych niekoniecznie pożądanych odruchów.
Nawiązanie dobrego kontaktu – zdecydowanie, energia, odwaga pozwalają zaprezentować przyszłemu pracodawcy zaufanie do swojej osoby. Człowiek o pogodnym wyrazie twarzy, zdradzającym optymizm, równowagę emocjonalną i dobre samopoczucie, łatwiej zjedna sobie rozmówcę. Pesymizm, może raczej negatywnie wpłynąć na potencjalnego pracodawcę, który może przestać ci ufać. Warto podkreślić, że każda przesada jest szkodliwa; czynnikiem utrudniającym nawiązanie kontaktu może być nadmierna lub nienaturalna ekspresja pozytywnego nastawienia do pracodawcy. Nawiązaniu dobrego kontaktu sprzyja też wprowadzenie atmosfery zwięzłości i rzeczowości prowadzonej rozmowy. Jest to sposób na pokazanie, że szanujemy cudzy czas i potrafimy się skoncentrować na sprawach najważniejszych. W przekazie należy więc zachować właściwy stosunek informacji udzielanych spontanicznie przez kandydata do informacji, o które jest proszony. Zachwianie tej proporcji skłania do przypuszczeń, że kandydat może chcieć oszukać potencjalnego pracodawcę czy też jest mało konkretnym rozmówcą. Jeżeli pomimo wysiłków nie nawiążesz dobrego kontaktu z przedstawicielami potencjalnego pracodawcy, a rozmowa będzie powierzchowna, w efekcie dojdzie do zniecierpliwienia i zaniku motywacji do przedłużenia spotkania.
